Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) yirminci senesinde 2010 yılına ilişkin İnsani Gelişmişlik Raporu’nu yayınladı.
Bu raporların iyi okunması, sonuçlarından ders çıkarılması, içinde bulunulan sıralamanın analizi çok ama çok önemli; CHP’deki gelişmelerden (!) çok daha önemli olduğuna hiç ama hiç kuşku yok.
UNDP söz konusu raporları 1990’dan günümüze yayınlıyor ve BM üyesi ülkeleri üç temel kriter çerçevesinde bir sıralamaya koyuyor.
Söz konusu kriterler kişi başına gelir, yaşam beklentisi (sağlık) ve 15 yaş üzerindeki nüfusun ortalama eğitim yaşı; aklı başında birinin ülkelerin, vatandaşlarının insani gelişmişlik seviyesini belirlemek için bu kriterlere göre yani zenginlik, sağlık ve eğitim kriterlerine göre sıralamaya konmasına itirazı pek olamaz diye düşünüyorum.
Türkiye 1990 raporunda 72. sırada iken 2003 senesinde 96. sıraya kadar düşüyor; bu arada her senenin raporunun en azından bir önceki senenin verilerine dayandığını hatırlatalım.
Ülkemizin 2009 senesindeki sıralaması ise 79; AK Parti sözcüleri nedense bu raporlara pek itibar etmiyorlar ama bir iktidar döneminde 96. sıradan 79’a çıkmak önemli.
Öte yandan da 90’lı yılların çok kötü yönetiminin sonucu olarak 1990’dan 2003 senesine kadar 72. sıradan 96’ya düşmek de bir felaket; Demirel’in, 28 Şubat’çıların kulakları çınlasın.
Bu satırları Perşembe günü 17.00 dolaylarında yazıyorum ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı yaklaşık on dakika once 2010 senesine ilişkin Türkiye sonuçlarını web sahifesine koymuş durumda.
Yazının ilk satırlarını kaleme alırken henüz ortada sonuçlar yok idi zira ABD (doğu) saatiyle 10.30’da sıralama internet ortamına girdi.
Türkiye 2010 senesi UNDP sıralamasında 83. sırada.
2009 senesine oranla dört basamaklık bir gerileme söz konusu.
Yukarıda da belirttiğim gibi bu sıralama gelir, eğitim ve sağlık kriterleri temel alınarak hazırlanıyor.
2010 senesinde UNDP 169 ülkeyi sıralamaya konu etmiş; Norveç birinci, Zimbawbe sonuncu.
Türkiye, her şeyiyle, daha iyi bir sıralamaya çıkmayı hakediyor ve bu gerekiyor.
Yeni doğan bebeklerin ortalama yaşam beklentisi 72.2 seneye çıkmış durumda; bu bir ilerleme ama anlaşılan başka ülkeler daha hızlı ilerliyorlar.
15 yaş ve yukarı nüfusun ortalama eğitim yaşı 6.4 sene; bu sene sıralamada dört basamak gerilememizin temel nedeni bu kriter gibi gözüküyor.
Satın alma gücüne göre ve 2008 sabit fiyatlarıyla kişi başına gelirin de 13.3 bin ABD dolarına yükselmiş olduğu görünüyor.
Bu üç kriter her ülke için birlikte ele alınıyor ve ortaya söz konusu sıralama çıkıyor.
Yazıişleri sıkıştırdığı için 2010 raporunu daha detaylı inceleyemeden bu yazıyı kaleme alıyorum.
Bu konuyu sürdüreceğim ama bir kez daha 2023’e yönelik hedefimi, kırklı bir sıra hedefimi tekrarlayıp yazıyı noktalıyorum.
2023 senesinde Türkiye UNDP sıralamasında 40’lı bir yerde olamaz ise Cumhuriyet’in yüzüncü yılının nesini kutlayacağız, doğrusu bilemiyorum.
Bir ülkenin başarısı başka şeylerden değil, vatandaşına sağladığı refah düzeyinden (gelir, eğitim, sağlık) geçer.
Gerisi boş laftır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder